Η σημαία του Ιδιωτικού Γυμνασίου Ποδοχωρίου |
Στις αρχές της δεκαετίας
του ’60 παρατηρείται μια έκρηξη στην ίδρυση ιδιωτικών Γυμνασίων στον Νομό
Καβάλας.
Ιδιωτικό Γυμνάσιο Νέας Περάμου, Νικήσιανης, Κρηνίδων, Λιμένα και Λιμεναρίων Θάσου, Αρρένων Καβάλας «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΛΟΥΚΑΣ», τα Εκπαιδευτήρια Καβάλας «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» και τέλος το Ιδιωτικό Γυμνάσιο Ποδοχωρίου «ΑΜΦΙΠΟΛΙΣ».
Λεπτομέρεια της σημαίας ζωγραφισμένη στο χέρι |
Ανακοίνωση Εγγραφών στο Ιδ. Γυμνάσιο Ιερισσού (1957) |
Ιδιωτικό Γυμνάσιο Ιερισσού |
Ναυπηγείο Υιών Μ. Μοσχάτου |
Ο πατέρας Αστέριος Βλαχόπουλος στην Πλατεία Ελευθερίας στην Καβάλα |
Ξανθή Μοσχάτου και Αστέριος Βλαχόπουλος |
Με την υπουργική πράξη 67247, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 169 / 01-07- 1963 “χορηγείται άδεια ίδρυσης των τριών πρώτων τάξεων του
ιδιωτικού ημερήσιου εξαταξίου Γυμνασίου εν Ποδοχωρίω Καβάλας από του σχολικού
έτους 1963-1964”.
Το Νοέμβριο του ιδίου χρόνου η Ξανθή Βλαχοπούλου με συμβολαιογραφική πράξη “διορίζει ειδικόν αυτής πληρεξούσιον, αντιπρόσωπον και αντίκλητον της, τον σύζυγον αυτής Αστέριον Βλαχόπουλον Ιερέα”, «ίνα ούτος εξ ονόματός της διαχειρίζεται τω εν Ποδοχωρίου-Παγγαίου λειτουργούν εκπαιδευτήριο».
Η οικία Γεωργίου Καραπέδη σήμερα |
Στις 3 Αυγούστου του ’63 υπογράφεται ιδιωτικό συμφωνητικό μεταξύ του Γεώργιου Καραπέδη και του ιερέα Αστέριου Βλαχόπουλου για την εκμίσθωση του οικήματος του πρώτου, που βρίσκεται στο Ποδοχώρι “έναντι των αποθήκης του Συνεταιρισμού ”.
Η διάρκεια της μίσθωσης ορίζεται από την 1η Σεπτεμβρίου του 1963 μέχρι την 31 Αυγούστου 1964. Το μίσθωμα συμφωνείται σε 6.500 δραχμές και θα καταβληθεί σε δύο δόσεις, μια στην έναρξη και μια στην λήξη του σχολικού έτους. Τον Μάιο του ’64 υπογράφεται νέο συμφωνητικό για ένα επιπλέον έτος με ετήσιο μίσθωμα 6.750 δραχμές.
Τον Οκτωβρίου του ’63, η Επιτροπή Ελέγχου Καταλληλότητας Διδακτηρίων προέβη σε “αυτοψία του οικήματος» και έλεγχο της αίθουσας εμβαδού 40 τετραγωνικών μέτρων, η οποία πρόκειται να στεγάσει την Α΄ Τάξη.
Στην έκθεση της αναφέρει ότι την “φωτιστική επιφάνεια προσδίδουν πέντε παράθυρα", “η αίθουσα τυγχάνει κατάλληλος”, μπορεί να στεγάσει 33 μαθητές και ότι “το διδακτήριον πληροί τους όρους στερεότητας, υγιεινής και παιδαγωγικής” .
Μαθητής στο μπαλκόνι του Ιδιωτικού Γυμνασίου Ποδοχωρίου |
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του Γυμνασίου, με τα 16 άρθρα του, που σκιαγραφεί ανάγλυφα το εθνικό, ηθικοθρησκευτικό και κοινωνικοπολιτικό κλίμα της εποχής.
Στο πρώτο άρθρο αναφέρεται πως ιδρύθηκε «Ιδιωτικόν μικτόν Γυμνάσιον εν Ποδοχωρίω με εξ τάξεις, φέρον της προσωνυμίαν “ΑΜΦΙΠΟΛΙΣ”».
Σκοπός του «η δημιουργία μαθητών με υγιείς θρησκευτικάς και ηθικάς αρχάς και με ακμαίον το εθνικόν φρόνημα». Εκτός των άλλων, το «κατάλληλον οίκημα, πληρούν όλους τους όρους της υγιεινής και παιδαγωγικής» και τα «χαμηλά δίδακτρα, τα οποία είναι προσιτά εις όλους συμβάλουν εις την διαπαιδαγώγηση της ελληνικής νεολαίας».
Εις την Α’ τάξη γίνονται δεκτοί κατόπιν εισιτηρίων εξετάσεων, «μαθητές ή μαθήτριες κάτοχοι απολυτηρίου Δημοτικού Σχολείου», ενώ προϋπόθεση για την εγγραφή αποτελεί η δήλωση του γονέα-κηδεμόνα ότι αποδέχεται τους όρους του Εσωτερικού Κανονισμού.
Απολυτήριο Δημ. Σχολείου Ποδοχωρίου |
Απολυτήριο Δημ. Σχολείου Οφρυνίου |
Απολυτήριο Δημ. Σχολείου Μουσθένης |
Κάθε μαθητής υποχρεούται να καταβάλει προς το Δημόσιο τα
τέλη εγγραφής, την μαθητική
πρόνοια και την εισφορά υπέρ της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Επιπλέον πρέπει να καταβάλει για την φοίτηση του δίδακτρα, που ορίζονται σε 250
δραχμές μηνιαίως για τους μαθητές της Κοινότητας Ποδοχωρίου και σε 200
δραχμές για τους μαθητές των γύρω χωριών.
Μεγάλο μέρος του εσωτερικού κανονισμού καταλαμβάνουν οι
κανόνες που αφορούν στην ένδυση και την
συμπεριφορά των μαθητών, τόσο εντός όσο και εκτός του σχολείου.
«Τα ενδύματα των μαθητών πρέπει να είναι πάντοτε καθαρά και περιποιημένα. Γενικώς δε, η περιβολή του μαθητού και της μαθητρίας πρέπει να είναι σοβαρά και να μην ακολουθεί τας εκάστοτε επιταγάς της μόδας. Απαγορεύεται η χρήσις παντελονιού τζογέ, κ.λ.π.
Τζογέ ή τρόμπα: φαρδύ επάνω, στενό κάτω, σωλήνας περίπου |
«Αι μαθήτριαι δέον να φέρωσι πάντοτε την σχολικήν ποδιάν σιδερωμένην και ουχί αποχρωματισμένην, χρώματος μελανού. Επίσης δέον να φέρωσι λευκόν γιακάν και ταινίαν εις την κώμην των, κυανού ή λευκού χρώματος. Το σχήμα της κόμης των να ανταποκρίνεται εις ένα τύπον σύγχρονον μεν, αλλά ελληνοπρεπή, κομψόν και σεμνόν. Απαγορεύεται να κυκλοφορούν εκτός του σχολείου με μακρυές κάλτσες, τακούνια και τσάντες».
Στην είσοδο του Γυμνασίου -Μαθηταί με πηλίκιον και μαθήτριαι με ποδιάν και ταινίαν εις την κώμη |
"Η φοίτησις εις
κινηματογράφους επιτρέπεται εις έργα κρινόμενα ως κατάλληλα και κατά τας ημέρας
καθ’ οίας δεν λειτουργεί το σχολείο".
Ανάλογες με των μαθητών είναι και οι υποχρεώσεις και τα καθήκοντα των καθηγητών του Γυμνασίου. Ο
εκπαιδευτικός πρέπει να "είναι πάντα πρόθυμος εις την εκτέλεσιν πάσης
σχολικής εργασίας, κινήσεως και εν γένει ζωής των εκπαιδευτηρίων, καθιστάμενος
υπόδειγμα φιλοπονίας, τάξεως, ακριβείας, σεμνότητας και κοσμιότητας".
"Επιβλέπει πατρικώς τους μαθητές καθ’ όλας τας ώρας, της εν τω σχολείω παραμονής των, ως φίλος και οδηγός των".
Τον Σεπτέμβριο του ‘63 ο Αστέριος Βλαχόπουλος διορίζεται ως θεολόγος "για
μιαν διετία, για διδασκαλία των
προβλεπόμενων μαθημάτων με 16 ώρες εβδομαδιαίως". Ταυτόχρονα αναλαμβάνει και την θέση του Διευθυντή.
Για άγνωστο λόγο στις 15 Οκτωβρίου αποχωρεί από το σχολείο
και η Διεύθυνση ανατίθεται προσωρινά σε
άλλο θεολόγο καθηγητή, υπό την προϋπόθεση
που τίθεται από την προϊσταμένη αρχή προς την διοίκηση του Γυμνασίου "ότι θέλετε μεριμνήσετε το ταχύτερον εις
την εξεύρεσιν Διευθυντού έχοντος τα νόμιμα προσόντα".
Το 1964 ο Αστέριος Βλαχόπουλος αναλαμβάνει ξανά την Διεύθυνση του Γυμνασίου για τα επόμενα τρία χρόνια.
Ωρολόγιο πρόγραμμα Α΄ Τάξης 1963-1964 |
Τα μαθήματα γίνονται έξι μέρες την εβδομάδα από Δευτέρα έως Σάββατο. Οι εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας, συμφώνα με το ωρολόγιο πρόγραμμα, είναι 26, με 4 τετράωρα και 2 πεντάωρα. Μια φορά τον μήνα, την πρώτη ώρα του Σαββάτου γίνεται υποχρεωτικός εκκλησιασμός.
Τον Σεπτέμβριο του
‘63 διορίζεται και
καθηγήτρια Αγγλικών
για 4 ώρες την εβδομάδα, αλλά πριν
κλείσει μήνας παραιτείται "λόγω της μεγάλης απόστασης" από την
Καβάλα, του "μικρού αριθμού ωρών" και
του "ελάχιστου ποσοστού αμοιβής".
Για τον διορισμό των καθηγητών στο Ιδιωτικό Γυμνάσιο, εκτός των τυπικών προσόντων, προϋπόθεση αποτελεί και η υπογραφή της Δήλωσης μετανοίας ή Αποκηρύξεως του κομμουνισμού.
Δήλωση μετανοίας ή Αποκηρύξεως του κομμουνισμού |
Μαθητικό Δυναμικό 1963-1965 |
Το επόμενο έτος στην Α΄ Τάξη εγγράφονται 30 μαθητές, ενώ στη στην Β΄ Τάξη, αν και προάγονται 25 συνεχίζουν μόνο 20, ενώ εγγράφεται και ένας νέος μαθητής.
Τον Σεπτέμβριο του ’65 εγγράφονται συνολικά 63 μαθητές οι οποίοι κατανέμονται ως εξής: Α’ Τάξη 17 μαθητές, Β΄ Τάξη 27 μαθητές, Γ΄ Τάξη 19 μαθητές.
Μαθητές σε ώρα μαθήματος |
Η αναλογία των μαθητών που φοιτούν είναι 2 αγόρια προς 1 κορίτσι.
Ως προς την κοινωνική προέλευση των μαθητών παρατηρούμε ότι σε ποσοστό 87% , 54 από τους 62 γονείς, είναι αγρότες και μεταξύ αυτών τρεις κτηνοτρόφοι, και το υπόλοιπο 13% είναι : δύο ιερείς, ένας παντοπώλης, ένας πρατηριούχος, ένας λογιστής, ένας εμπειροτέχνης ξυλουργός, ένας κοινοτικός γραμματέας και ένας υπάλληλος ΥΕΒ.
Μαθητές σε ώρα διαλείμματος |
Στις 6 Οκτωβρίου του ’65 υποβάλλεται από την Ξανθή Βλαχοπούλου αίτηση για ανάκληση της άδειας του
Ιδιωτικού Γυμνασίου λόγω ιδρύσεως Δημοσίου Γυμνασίου.
Με την Υπουργική Απόφαση 113 259, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 435/15-11-65 αίρεται η άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας του Ιδιωτικού Γυμνασίου.
Τον Νοέμβριο του 1965 διενεργούνται εξετάσεις για την εισαγωγή των μαθητών στο Δημόσιο πλέον Γυμνάσιο.
Στην επιτροπή διενέργειας εξετάσεων συμμετέχει και η νεοδιόριστη φιλόλογος Αλίκη Πλουμή από το Ποδοχώρι.
1965-1966: Η Αλίκη Πλουμή με μαθητές του Γυμνασίου Ποδοχωρίου (Παράρτημα Γυμν. Ελευθερούπολης) |
Μάλιστα συνέχισε την λειτουργία του στο ίδιο κτήριο, όπως προκύπτει από το μισθωτήριο συμβόλαιο μεταξύ του Προέδρου της κοινότητας Χρήστου Γκέντζογλου και του ιδιοκτήτη Γεωργίου Καραπέδη. Η διάρκεια της μίσθωσης αρχίζει την 1η Δεκεμβρίου ’65 και λήγει στις 25 Ιουνίου του ’66 με τον όρο ότι, "αν το Γυμνάσιο στεγασθεί σε Δημόσιο οίκημα, η σύμβαση θα λήξει νωρίτερα".
Ένα χρόνο
νωρίτερα όμως, ήδη από τον Δεκέμβριο του ’64, οι κάτοικοι του Ποδοχωρίου κινητοποιούνται και
ιδρύουν Μορφωτικό Σύλλογο με την επωνυμία «Αριστοτέλης»,
με σκοπό “την μορφωτική ανάπτυξη των κατοίκων
του Ποδοχωρίου δια της δημιουργίας εν τη κοινότητι εντευκτηρίου και βιβλιοθήκης”.
Μορφωτικός Σύλλογος Ποδοχωρίου "Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ" |
Τα ιδρυτικά μέλη του Συλλόγου |
Ο Μορφωτικός Σύλλογος τον Απρίλιο του ’65 με έγγραφό του ζητά από την Κοινότητα Ποδοχωρίου να του παραχωρηθεί κοινόχρηστη έκταση για την ανέγερση κτηρίου και το αίτημα γίνεται δεκτό με την υπ. αριθμό 21/1965 απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου.
Το Διοικητικό
Συμβούλιο του Συλλόγου και ο Πρόεδρος της κοινότητας μεταβαίνουν πολλές φορές
στην Αθήνα για να συναντηθούν και να
πιέσουν τους αρμόδιους υπουργούς.
Από τον Μάρτιο μέχρι τον Δεκέμβριο του ‘66 με πρωτοβουλία του Συλλόγου διενεργείται έρανος, τα έσοδα του οποίου θα διατεθούν για τις δαπάνες ανέγερσης του κτηρίου. Η ανταπόκριση των κατοίκων του Ποδοχωρίου είναι μεγάλη. Οι προσφορές περιλαμβάνουν εκτός από χρηματική ενίσχυση και προϊόντα που μπορούν να πουληθούν, όπως καπνό, σιτάρι, καλαμπόκι.
Το ίδιο άλλωστε είχαν κάνει και στο τέλος του προηγούμενου αιώνα, όπως γράφει ο Γεώργιος Χατζηκυριάκου στο βιβλίο του «Σκέψεις και εντυπώσεις εκ περιοδείας ανά την Μακεδονίαν 1905-1906» όταν "ο Λευίτης της Ποδογόριανης , ενώσας τους πλήστους των φιλοτίμων νέων εις αδελφότητα, επέτυχε δια των συνδρομών αυτών να ανεγείρει το νέον διδακτήριο. Το νεόδμητον αρρεναγωγείον, μαρτυρεί την φιλοτιμίαν των κατοίκων και τον προς τα γράμματα διάθερμον αυτόν ίμερον».
Σημείωμα στην πίσω πλευρά της φωτογραφίας |
Γυμνάσιο Ποδοχωρίου 1980 Εγκαίνια προσθήκης 2ου ορόφου |
Γυμνάσιο Ποδοχωρίου σήμερα |
Το Λύκειο στεγάζεται σε ξεχωριστό κτήριο που εγκαινιάστηκε το 2003 και σε αυτό φοιτούν 140 μαθητές σε 6 τμήματα.
Λύκειο Ποδοχωρίου σήμερα |
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι η λειτουργία του Ιδιωτικού Γυμνασίου, σε συνδυασμό με την κινητοποίηση των κατοίκων, συνέβαλε στην παραμονή της έδρας του Γυμνασίου στο Ποδοχώρι και ότι το Γυμνάσιο Ποδοχωρίου αποτελεί φυσική συνέχεια του Ιδιωτικού Γυμνασίου.
Κλείνοντας θα πρέπει να αναφερθεί ότι η ενασχόληση του πατέρα-Αστέριου Βλαχόπουλου με την ιδιωτική εκπαίδευση είχε σαν αποτέλεσμα να χρεοκοπήσει και να χάσει όλη την περιουσία του. Στην συνέχεια μετανάστευσε στην Γερμανία. Εκεί σύμφωνα με τον γιο του, εργάστηκε στο Πατριαρχείο, στο οποίο ανήκει η Μητρόπολη Γερμανίας.
Μετά
την συνταξιοδότησή του από την Γερμανία εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, και δεν λειτούργησε
ποτέ ξανά.
Απεβίωσε το 1992 σε ηλικία 78 ετών, έχοντας κληροδοτήσει σε όλους εμάς ένα έργο ανεκτίμητης ανθρωπιστικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και εκπαιδευτικής αξίας. Υπήρξε επίσης κι ένας καλός πατέρας για τα παιδιά του.
3ο Συνέδριο Τοπικής Ιστορίας Παγγαίου
Ελευθερούπολη, 02 Απριλίου 2023
Ολόκληρη την εισήγηση μπορείτε να την παρακολουθήσετε στο βίντεο που ακολουθεί μετά το 39ο λεπτό.
Ευχαριστίες
Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα :
τον Μιχάλη Βλαχόπουλο, γιο του Αστέριου Βλαχόπουλου και πρώην Δήμαρχο Ιερισσού Χαλκιδικής, για την προσφορά της σημαίας του Ιδιωτικού Γυμνασίου,
την κα Χρυσούλα Χαραλάμπους, Προϊσταμένη των Αρχείων Νομού Καβάλας, με καταγωγή από τον Ακροπόταμο Καβάλας, για την πολύτιμη συμβολή της κατά την ερεύνα του αρχειακού υλικού,
τον Χρήστο Καραστέργιο,
ιστορικό ερευνητή από την Ιερισσό Χαλκιδικής, για
το πλούσιο φωτογραφικό υλικό και τις πληροφορίες που μου έστειλε, χωρίς
τα οποία η εργασία αυτή θα ήταν ελλιπής.
την Μαρία Καπίκη, Διευθύντρια του Γυμνασίου Ποδοχωρίου, για την πρόσβαση στο αρχείο του Γυμνασίου που μου επέτρεψε και τις πληροφορίες που μου έδωσε.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ επίσης στους Αναστάσιο Στόγιο, Παναγιώτα Χαριζάνη, Βαγγέλη Κεσογλίδη, Άννα (Ιωάννα) Παπαδοπούλου, μαθητές του Ιδιωτικού Γυμνασίου, για τις φωτογραφίες από το προσωπικό τους αρχείο που μου διέθεσαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου