Το Ποδοχώρι στην Αντίσταση 1941-1944

Μια σημαντική στιγμή στην ιστορία του Ποδοχωρίου είναι η συμμετοχή πολλών κατοίκων του στον αγώνα  ενάντια στην βουλγαρική κατοχή του 1941-1944. Για τον αγώνα αυτό, το χωριό μας πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος. Τις ηρωικές, αλλά και τραγικές αυτές στιγμές, και τα πρόσωπα  που συμμετείχαν κατάγραψε στο βιβλίο του «ΑΓΩΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΩΓΜΟΙ»  ο διοικητής του ΕΛΑΣ  στην Ανατολική Μακεδονία, Κώστας Κωνσταντάρας. Το σπάνιο αυτό βιβλίο χάρισε ο ίδιος σε συναγωνιστή του στο χωριό μας.

Αλλά ας αφήσουμε το βιβλίο να μιλήσει. Οι παρενθέσεις και τα έντονα γράμματα είναι δικές μου.   

« Σελ.107-108

Το ίδιο έγινε και με την ομάδα των Ποδoχωρινών.

Στο Ποδοχώρι οι Βούλγαροι άσκησαν  πίεση  σε πολλούς προύχοντες και τους ανάγκασαν να φύγουν πέρα απ' το Στρυμόνα για να κατασχέσουν τις περιουσίες τους. Ανάμεσα στους εκτοπισμένους μ' αυτό τον τρόπο, ήταν ο Χατζής, ο Πλουμής, ο Τασιούδης, ο Γούναρης, ο Λαζίδης, ο Καράμπελας και άλλοι.

Επίσης με υπόδειξη των προδοτών άσκησαν πίεση, αμέσως μόλις εγκαταστάθηκαν   στα   μέρη   μας,   στους αριστερίζοντες   και   τσάκισαν  στο  ξύλο το Μιλτιάδη Άβράμογλου και το Μαργαρίτη Σαμαρά.

Ύστερα απ' αυτό έπιασαν το βουνό απ' το Μάιο 1941 οι αριστερίζοντες αδελφοί Θόδωρος, Κώστας, Βαγγέλης και Γεώργιος Παπακωνσταντίνου, ό Δημήτριος Κουγιουμτζής και ό Μιλτιάδης Άβράμογλου και κατόπιν πέρασαν δυτικά του Στρυμόνος. Εκεί ήρθαν σε επαφή με το οργανω­μένο τμήμα των Κερδυλλίων και αφού προμηθεύτηκαν όπλα ξαναγύρισαν στο Παγγαίο οι 4 αδελφοί Παπακωνσταντίνου, ό Άβράμογλου και δύο νεαροί, ό Χρήστος Κιοσές (πιθανόν να πρόκειται για τον Κοτσαμπάση) καί  ο Αριστείδης Πασχάλογλου και με αρχηγό τον Κώστα Παπακωνσταντίνου έστησαν το λημέρι τους στο νοτιοδυτικό Παγγαίο.

 

Η μικρή ομάδα του Ποδοχωρίου είναι προεπαναστατικό τμήμα ορ­γανωμένο και με καθοδήγηση που είχε τον ίδιο σκοπό με τα τμήματα της περιφέρειας Νιγρίτας, του Κιλκίς, και της Δράμας, δηλαδή τον αγώνα κα­τά των κατακτητών.

 

Όταν ξέσπασε η επανάσταση (εξέγερση της 29ης Σεπτεμβρίου 1941)  κατέβηκαν οι αντάρτες στο Ποδοχώρι να πιάσουν τους καταδότες, αλλά είχαν καταφύγει στην έδρα του βουλγάρι­κου τμήματος και συνέλαβαν 5-6 άλλους σαν υπόπτους συνεργάτες, τους οποίους κατόπιν άφησαν και τραβήχτηκαν στο βουνό κι αργότερα ξαναπέ­ρασαν δυτικά του Στρυμόνος. Όταν επέστρεψαν οι Βούλγαροι στο Ποδο­χώρι,  σκότωσαν τον Απόστολο Τσιγκλίνη,  σαν συνεργάτη των ανταρτών.

 Σελ.109

 Άλλα από ληστείες και φόνους το 1941 και 1942 άλλο τίποτα.

Ό Ψευτογιάννης απ' το Ροδολείβος σκότωσε τον Άγγελο Πουπούλη άπ' το Ποδοχώρι για να τον ληστέψει. Κι αυτόν κατόπιν τον σκότωσε η παρέα του τρία άτομα και μοιράστηκαν  10.000 λέβα.

Και όλα αυτά είναι μέρος μόνον από όσα συνέβησαν στο Παγγαίο - Σύμβολο μέχρις ότου έρθει, αρχές του 1943, ό ΕΛΑΣ.

Σελ.133

Τις πρώτες μέρες της αφίξεως  μου στο Παγγαίο έφεραν στο αρχη­γείο τον περιβόητο γιατρό Περικλέους, που μόλις είδε τη σημαία να κυματίζει, την αγκάλιασε με θεατρινίστικο τρόπο και τη φίλησε. Τον άρπαξε το ΕΑ.Μ μέσα απ' την Καβάλα και μας τον έστειλε με την κατηγορία ότι ήταν όργανο της Όχράνας. Η οικογένεια του έμεινε στην Αγγλία και είχε γιό αξιωματικό στον Αγγλικό στρατό. Οι αντιπρόσωποι της πολιτικής οργανώ­σεως Αριστείδης και Σία ζήτησαν την εκτέλεση του. Εγώ αρνήθηκα κα­τηγορηματικά επειδή δεν είχαν στείλει απ' την Καβάλα γραπτή έκθεση και τον έστειλα με το (Κώστα) Συρόπουλο πέρα απ' το Στρυμόνα να χρησιμοποιηθεί ως γιατρός. Ήταν ηλικιωμένος και δε μπορούσαμε να τον χρησιμοποιήσουμε στη δική μας δύσκολη περιοχή.

Σελ. 134

Στις 24 (1944) Μαρτίου ήρθε και με πήρε ό διοικητής του τάγματος και πλαγιά - πλαγιά φθάσαμε το μεσημέρι στο ορεινό χωριό Αυλή, όπου φιλοξενηθήκαμε στο σπίτι του Μπάρμπα Γιώργη Μπουτούδη, θείου της γυναικός μου, ενώ τα παιδιά του χωριού, που ήταν επίσης ενωμένο και δεν είχε προδότες φύλαγαν στην κάτω άκρη για να ειδοποιήσουν αν έκαναν την εμ­φάνιση τους Βούλγαροι.

Το βράδυ κατεβήκαμε στον παλιό δημόσιο δρόμο, διανύσαμε το μεγαλύτερο μέρος της κοιλάδας της Μουσθένης και σταματήσαμε στο μικρό χωριό Ίσιρλή πάνω απ' τον Πλατανότοπο.

Εκεί μας έσφαξαν ένα κατσίκι. Φάγαμε καλά και αφού κοιμηθήκαμε λίγο, πήραμε τη χαράδρα, ανεβήκαμε το πολύ απότομο ύψωμα Γολγοθάς, περάσαμε κάτω απ' την κορυφή Χτένι και στις 11 το μεσημέρι της εθνικής μας εορτής φθάσαμε στην έδρα του τάγματος στην τοποθεσία Σουλού Ντερέ, πάνω απ' το Ποδοχώρι. Ήταν ακριβώς στο νοτιοδυτικό μέρος του Παγ­γαίου και χωριά τροφοδοσίας του ήταν τα Άνω Λακκοβίκια, το Ποδοχώρι, ο Πλατανότοπος κλπ. Ήταν σε μεγάλο υψόμετρο και σε ακάλυπτο σχε­δόν μέρος γιατί το Δυτικό Παγγαίο δεν έχει τη βλάστηση του ανατολικού. Κι εδώ τα αμπριά ήταν τρύπες μέσα στο έδαφος, όπως στο αρχηγείο.

Έφυγα απ' το Σουλού Ντερέ στις 27 (1944) Μαρτίου, πέρασα και απ' το μικρό λημέρι του Μπαλαμούρη, πού βρισκόταν σε μια εδαφική πτυχή πάνω απ' το Ροδολείβος κι' έφθασα το βραδάκι στο αρχηγείο. Έκαμα έτσι το γύρο όλου του Παγγαίου.

Σε όλα τα λημέρια ήταν στημένη η γαλανόλευκη, ζωντανό σύμβολο της αδούλωτης Ελληνικής ψυχής.Καθώς ανέμιζε στις καλύβες και στις οξιές, σου έφερνε ρίγη και σκεφτόσουνα ότι πάλι στα βουνά της πατρίδας μας βρήκε καταφύγιο και ορμητήριο ή λευτεριά.

Σελ.135 

Στις 31 Μαρτίου απ' το Ποδοχώρι στην άλλη πλευρά του Παγγαίου  νεαρός Βούλγαρος αξιωματικός ανέβηκε προς το Σουλού Ντερέ για να κατόπτευση τις θέσεις των ανταρτών. Πιάστηκε όμως απ' το φυλάκιο και κατόπιν διαταγής μου εκτελέστηκε.

Σελ.138-139

Στις 2 Απρίλη οι Βούλγαροι ανέβηκαν προς το Σουλού-ντερέ, αλλά χτυπήθηκαν από οχυρές θέσεις απ' τον λόχο του Σταύρου (παλιός χωροφύλακας), ανατράπηκαν και εγκατέλειψαν 6 νεκρούς.
....................................................................................................................
Στις 3 Απριλίου στο Μοναστήρι (Εισοκιφοινίσσης) τελείωσε το συνέδριο του ΕΑΜ και οι περισσότεροι αντιπρόσωποι κατέβηκαν στα χωριά τους. Στις 11 τη νύχτα ήρθε και μας ειδοποίησε απ' τη Νικήσιανη ο μικρός Βαγγέλης Παπαβασιλείου ότι έφτασε πολύς στρατός στο χωριό.
....................................................................................................................
Οι Βούλγαροι χτύπησαν τις θέσεις μας στο Μοναστήρι και στο αρχηγείο με δύναμη μιας Μεραρχίας. Δεν ήξεραν ότι είχαν φύγει οι δυνάμεις μας για το Τσαλ νταγ. Ξεκίνησαν από τα χωριά Νικήσιανη, Κορμίστα, Τσερέπλιανη, Κιούπκιοϊ και Ροδολείβος.Ανέβηκαν επίσης δυνάμεις τους απ' τα χωριά Λακκοβίκια και Ποδοχώρι προς το άδειο λημέρι του Σουλού- ντερέ.

Σελ.147

Στις 4 (1944) Απριλίου Γερμανοί, Βούλγαροι και Τάγματα Ασφαλείας επετέθηκαν και δυτικά του Στρυμόνος κι απώθησαν τον ΕΛΑΣ απ' τα πε­δινά χωριά Δάφνη, Μαυροθάλασσα, Ευκαρπία καθώς και απ' το Άηδονοχώρι.Απ' τις 4 Απριλίου και μετά, η αδιαμφισβήτητη μέχρι τότε κυριαρ­χία του ΕΛΑΣ στη δυτική παραποτάμιο περιοχή θα πάψη να υπάρχει και με σκληρούς αγώνες οι φάσεις της επικυριαρχίας θα διαδέχονται η μια την άλλη.

Στη δεύτερη επιδρομή τους Βούλγαροι και Ταγματασφαλίτες (οι ελασίτες τους αποκαλούσαν Παοτζήδες) συνέλαβαν 15 εαμικά στελέχη στο Άηδονοχώρι μεταξύ των οποίων το Βαγγέλη απ' τη Ζίχνα και το Μαργαρί­τη Σαμαρά απ' το Ποδοχώρι και τους έξετέλεσαν με βασανιστήρια.

Σελ. 205

Στις 29 Αυγούστου μία διλοχία βουλγαρικού στρατού ανέβηκε απ' τη , νότια πλευρά. Πήρε για οδηγό το βλαχοποιμένα Δημήτριο Σιτούνη, πού οδήγησε τους Βουλγάρους στα παλιά λημέρια. Ό Βαγγέλης Παπακωνσταντίνου, (από το Ποδοχώρι) έαμικός οργανωτής, επέστρεφε από το Ροδολείβος κι ανύποπτος κοιμήθηκε σε ανοιχτό μέρος. Τον έπιασαν οι Βούλγαροι και τον έξετέλεσαν πάνω απ' το Μικροχώρι. Έτσι, χάθηκε άδικα ένας απ' τους πρώ­τους αντάρτες του Παγγαίου, πού είχε βγει μαζί με τα άλλα τρία αδέλφια του, απ' το 1941. Ύστερα από τρεις μήνες τραυματίστηκε θανάσιμα κι ό άλλος αδελφός του Γεώργιος (Παπακωνσταντίνου) στη Ραβίκκα.»