Ετήσιο μνημόσυνο για το ολοκαύτωμα των Κερδυλίων

Πραγματοποιήθηκε στις 17 Οκτωβρίου, στα μαρτυρικά Κερδύλια, σε κλίμα μεγάλης συγκίνησης,  το ετήσιο μνημόσυνο για την σφαγή 230 κατοίκων, το 1941, από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.

Το πρωί εκείνο στην πρώτη ομαδική εκτέλεση αμάχων στην Ελλάδα, έπεσαν νεκροί 130 κάτοικοι από τα  Άνω   Κερδύλια, 80  κάτοικοι  από  τα Κάτω  Κερδύλια  και γύρω στους 20 από άλλα χωριά.

Στην φετινή εκδήλωση προσκεκλημένοι της Κοινότητας Κερδυλίων ήταν και οι δίδυμοι ογδονταπεντάχρονοι αδερφοί από το Ποδοχώρι, Γιάννης και Μανώλης Σαμαράς για να καταθέσουν στεφάνι ως επιζήσαντες.

Τα δυο αδέρφια εμφανώς συγκινημένα δεν μπόρεσαν να κρύψουν τα δάκρυά τους ανασύροντας από την  μνήμη τους όσα έζησαν πριν από 74 χρόνια. 

Αποτελέσματα Ποδοχωρίου Βουλευτικών Εκλογών Σεπτεμβρίου 2015

Τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών που έγιναν σήμερα 20 Σεπτεμβρίου 2015, για τα δύο εκλογικά τμήματα του Ποδοχωρίου έχουν ως εξής:

                                  Εκλογικό τμήμα                     Εκλογικό τμήμα         Σύνολο

                                         244  (Α-Κ)                                  245  (Λ-Ψ)

Εγγεγραμμένοι               378                                            434                        812

Ψηφίσαντες                    229                                            242                        471  

Άκυρα                                3                                                 -                             3    

Λευκά                                 3                                                 4                            7 

Έγκυρα                            223                                            238                        461

Ν.Δ                                    83                                              95                         178  (38,6 % )

ΣΥΡΙΖΑ                             64                                              48                         112  (24.3 % )

ΚΚΕ                                  34                                              41                           75  (16,3 % )

ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ             12                                               15                            27  ( 5,8 % )

ΕΝΩΣΗ ΚΕΝ.                   9                                                  8                            17  ( 3.7%  )

ΛΑΕ                                  7                                                  8                            15  (3,3 %  )

ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ                   4                                                 9                            13   (2.8 %  )

ΠΟΤΑΜΙ                            4                                                 4                             8   (1,7 %  )

ΑΝΕΛ                                3                                                 5                             8   (1,7 %  )

ΑΝΤΑΡΣΥΑ                      1                                                 1                              2   (0,4 %  )

ΛΟΙΠΟΙ                             2                                                 4                              6   (1,3 % )

             

Τα αποτελέσματα προηγούμενων εκλογικών αναμετρήσεων για να κάνετε συγκρίσεις, μπορείτε να τα δείτε στο  site  της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας. 
Πατήστε στoν παρακάτω σύνδεσμο http://www.pekavalas.eu/images/eklo/index.htm  
για να μεταφερθείτε στο site. 

Φωτιά στην Ραχώνα

Άμεσο κίνδυνο διέτρεξαν τα σπίτια στο Ποδοχώρι (και συγκεκριμένα στην περιοχή Ραχώνα), όταν λίγο μετά τη 1:00 το μεσημέρι του Σαββάτου (08/08/2015) ξέσπασε -από άγνωστη μέχρι στιγμής αιτία- πυρκαγιά σε μια έκταση με πουρνάρια και ελιές. Η φωτιά ξεκίνησε από την εθνική οδό προς Καβάλα, περίπου πεντακόσια μέτρα από το χωριό.

O  κίνδυνος για την εξάπλωση της πυρκαγιάς ήταν αρκετά μεγάλος λόγω των καιρικών συνθηκών και του δυνατού ανέμου, κάτι που έθεσε σε κατάσταση συναγερμού τις Πυροσβεστικές Υπηρεσίες Καβάλας και Ελευθερούπολης. Η κατεύθυνση της φωτιάς ήταν βορειοδυτική και πλησίαζε το χωριό από τα ανατολικά, αλλά και με κίνδυνο να περάσει στον λόφο του Αϊ-Θανάση.

Επί τόπου έσπευσαν 13 οχήματα με 50 πυροσβέστες, ενώ στις προσπάθειες για την κατάσβεση της πυρκαγιάς συμμετείχαν ένα ελικόπτερο που μετέβη στην περιοχή από την Θεσσαλονίκη και ένα αεροπλάνο PZL από την Χρυσούπολη.

Παράλληλα, στην κατάσβεση συνεισέφεραν και οι κάτοικοι τόσο του Ποδοχωρίου όσο και των διπλανών οικισμών, οι οποίοι κινητοποιήθηκαν με τρακτέρ και άλλα διαθέσιμα μέσα, βρέχοντας ταυτόχρονα και τις σκεπές των σπιτιών τους.

Τελικά, λίγο μετά τις 4 το απόγευμα η φωτιά τέθηκε υπό έλεγχο, αν και οι δυνάμεις πυρόσβεσης παρέμειναν στην περιοχή για παν ενδεχόμενο. Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν για λόγο για πάνω από 100 στρέμματα που παραδόθηκαν στις φλόγες.     

Πηγή:http://www.newsbomb.gr/ellada/news/story/614054/fotia-xespase-sto-podoxori-kavalas

Αποτελέσματα Δημοψηφίσματος Ποδοχωρίου

Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, που διεξήχθη χθες 5 Ιούλιου 2015, για τα δύο εκλογικά τμήματα του Ποδοχωρίου έχουν ως εξής:

                                  Εκλογικό τμήμα                     Εκλογικό τμήμα                Σύνολο

                                         244                                            245

Εγγεγραμμένοι                378                                            438                                  816

Ψηφίσαντες                     257                                            267                                  524

Άκυρα                                19                                              11                                    30

Λευκά                                  2                                                1                                       3

Εγκυρα                            236                                            255                                   491

ΟΧΙ                                  134                                             145                                   279

ΝΑΙ                                  102                                             110                                   212


                  Ποσοστό  ΟΧΙ :  56,82 %
               Ποσοστό  ΝΑΙ :  43,18 %

Τα αποτελέσματα της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας μπορείτε να τα δείτε εδώ

Παγγαίο, Καπνός, Ποδογόριανη 1905-1906

Από το βιβλίο του Γεωργίου Χατζηκυριάκου ''Σκέψεις και εντυπώσεις εκ περιοδείας ανά την Μακεδονίαν (1905-1906)", δημοσιεύουμε σήμερα αυτούσιο το κομμάτι που αναφέρεται  στο χωριό μας.
Πριν από το κομμάτι αυτό περιέλαβα στην ανάρτηση και δύο ακόμη αποσπάσματα του ιδίου: το πρώτο αφορά μια περιγραφή του Παγγαίου και το δεύτερο την σημασία της καλλιέργειας του καπνού. Οι λόγοι είναι αυτονόητοι. Και τα δύο είναι άρρηκτα δεμένα με την ιστορία του χωριού μας.
Όσον αφορά το χωριό μας, το Ποδοχώρι, στην περιγραφή του Γ. Χατζηκυριάκου βρίσκουμε πληροφορίες που αφορούν την τοπογραφία, την φύση, τον πληθυσμό, το κλίμα, την πίστη, την εθελοντική προσφορά και συμμετοχή, την εκπαίδευση και  την αγάπη(έρωτα) για τα γράμματα. Και στα τρία, τέλος, αποσπάσματα βλέπουμε τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας.
Οι υπογραμμίσεις και οι επισημάνσεις με έντονα γράμματα είναι δικές μου και έγιναν για να βοηθηθεί ο αναγνώστης στις προηγούμενες παρατηρήσεις. Στο τέλος της ανάρτησης υπάρχουν επεξηγήσεις για ορισμένες λέξεις.

Το Παγγαίο όπως φαίνεται από το Ποδοχώρι

                                                 
"Απέναντι ( της Αμφιπόλεως) το Παγγαίον ως Τιτάν μας θεωρεί ακίνητον και μας καλεί προς ανάβασιν, εύχαρι, εύγραμμον, εύδροσον,  ευώδες. Αι πολυσχιδείς ακρώρειαί* του, η πολυειδής χλωρίς μετά των χαριεστέρων ανθυλλίων εν ώρα έαρος, ο ελαφρός και καθαρός αήρ εξ αγνού οξυγόνου εν πλησμονή, τα σύδενδρα τοπία του, η ποικιλία των πετρωμάτων του, μετά των περιωνύμων και εν τη αρχαιότητι μεταλλευσίμων ορυκτών, και η επ΄ αυτού αμιγής και γνήσια Ελληνική ζωή αποτελούσιν ακαταμάχητα θέλγητρα, έλκοντα επιμόνως προς επίσκεψιν."

Το σπάσιμο (μάζεμα) καπνού

"Υπό οικονομική και πλουτολογική έποψιν σημειωθείτω ενταύθα ότι, αν το πάλαι το Παγγαίον, αι περιξ κοιλάδες και πεδιάδες ετιμώντο και εφημίζοντο μεγάλως δια τα πλούσια μεταλλεύματα σιδήρου, χαλκού, μολύβδου,  αργύρου και χρυσού έτι, άτινα ολοκλήρους λαούς προσείλκυον και υπέρ αυτών μάχαι συνεκροτούντο και μετακινήσεις και εκτοπίσεις πληθυσμών προεκαλούντο, σήμερον απάσης εκείνης της εκτάσεως, η επιφάνεια και ουχί τα βάθη, ουχί δια εξορύξεως αλλά δια καλλιεργίας, εξάγει τον αργυρόν και τον χρυσόν, δια της καλλιεργίας του καπνιζομένου καπνού. Όλων εκείνων των πληθυσμών καπνίζουσι αι γαίες, αι αποθήκαι και αι οικίαι αυταί, και ο εξ αυτών εξερχόμενος καπνός ουχί την αποτέφρωσιν και καταστροφήν αυτών δηλοί, αλλά την εδραίωσιν και διακόσμησιν και όλην την οικονομικήν αυτών ευεξίαν."

Το Ποδοχώρι από το Παγγαίο και απέναντι το Σύμβολο

"Εκ Μπόμπλιανης (Ακροπόταμος σήμερα) αναχωρώ, ίνα διερχόμενος χαριεστάτην μεταξύ των δύο ορέων, Πιερικού(Συμβόλου) και Παγγαίου, κοιλάδα επί της αντιθέτου προς εκείνην κλιτύος*, ήν περιέγραψα, αναχωρών εξ Αμφιπόλεως ανέλθω πάλι επι του Παγγαίου.
Κατευθύνομαι προς την κώμην Ποδογόριανη, ήν βλέπω προς βορράν απεναντί μου κείμενης επί των ανωτέρω κλιτύων του όρους και ωσεί καθηλωμένην, ίνα μη εκ του ύψους καταρρεύση προς την εκτεινόμενην κάτω ωραίαν και κατάφοιτον κοιλάδα.
Και αύτοθι επι βουνώδος και διαρρύτου* τοποθεσίας ζη ελληνορθόδοξος εξ υπερεκατόν οικογενειών κοινότης, της Ποδογόριανης ή του Ποδοχωρίου. Νεόδμητον αρρεναγωγείον, ανεγερθέν επί  βράχων και παρέχον άφθονον τον ζείδωρον* του βουνού αέρα εις τα εν αυτώ φοιτώντα παιδία, ευγλώττως μαρτυρεί την ζωηράν φιλοτιμίαν των κατοίκων αυτής και τον προς τα γράμματα διάθερμον αυτών ίμερον*. Τούτον καλλιεργεί ο χρηστός και του καλού ζηλωτής Λευίτης* του χωριού, όστις ενώσας τους πλήστους των φιλοτίμων νέων είς αδελφότητα επέτυχε δια των συνδρομών αυτών ν' ανεγείρη το νέον διδακτήριον. Και φυτωρίου των θηλέων δεν στερείται η αξία επαίνου αύτη κοινότης, παρέχουσα εαυτήν αξιομίμητον παράδειγμα.
Εντεύθεν εκ Ποδογόριανης εξελαύνω επί των κλιτυών του όρους και μετά ώρας ανακαλύπτω όπισθεν κυρτώματος αυτού και εις την αρχήν ρήγματος, κείμενην ανωφερώς, την Ελληνορθόδοξον κώμην Μεσορόπην.
.....................................................................................................................
Η Μεσορόπη μετά των προηγουμένων, Κάριανης, Μπόμπλιανης και Ποδογόριανης, υπάγονται, κατά παράδοξον όλως τρόπον εκκλησιαστικής διαιρέσεως, εις την εκκλησιαστικήν επαρχίαν Ξάνθης, ήτις ούτω εισχωρεί και ενσφηνούται μεταξύ των κωμών της επαρχίας Ελευθερουπόλεως, σφετεριζομένη, ούτως ειπείν, τα δικαιώματα αυτής."


* ακρώρειαι =βουνοκορφές
  κλιτύς        = πλαγιά, πλευρά του βουνού
  διάρρυτος = αυτός που διαρρέεται από νερά ή ρυάκια
  ζείδωρος   =αναζωογονητικός, τονωτικός
  Λευίτης     = παπάς ηλικιωμένος και αξιοσέβαστος
 Ίμερος      =αρχαία  θεότητα της  ακολουθίας της Αφροδίτης, η προσω- ποποίηση της σφορδής ερωτικής επιθυμίας

Μύλοι Σιμιτσή (Λούλη)

Το Ποδοχώρι, όπως γνωρίζουμε και από το διήγημα το "Τ' όνειρο του Φεϊζουλά" που  δημοσιεύσαμε σε προηγούμενη ανάρτηση, είχε τέσσερις νερόμυλους (πιθανόν μετά να λειτούργησε και 5ος λίγο πιο πάνω από την γέφυρα του κεντρικού δρόμου) στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, που λειτουργούσαν μέχρι και την δεκαετία του '40.

Ας θυμηθούμε το χαρακτηριστικό απόσπασμα: {... ένα ποταμάκι που τ' ονόμαζαν "Λάκκο". Στο διάβα του γύριζε τέσσερις μύλους. Ένα στα  Κρύα Νερά του Τούρκου Μπουγιούκ, του Τσιφούτη στο Μεσοχώρι, του Καράμπελα και της Βασίλως κάτω απ' του Χαλάτση   τ' αλώνι.}

Παράλληλα πριν τον πόλεμο λειτούργησε και μηχανικός μύλος της Οικογένειας Λαζίδη, πίσω από το Δημοτικό Σχολείο στην απέναντι πλευρά του λάκκου (ρέματος). Τον μύλο στην συνέχεια αγόρασαν από κοινού οι Δημητρός Καράμπελας και Κωνσταντής Χαλάτσης.

Οικονομική και ιστορική συνέχεια αυτών των μύλων αποτελεί το κτιριακό συγκρότημα που δεσπόζει σήμερα στο μέσον του χωριού μας, που οι παλιοί γνώρισαν, εργάστηκαν, συνεργάστηκαν και θυμούνται, ως  Μύλοι Αφοι Σιμιτσή και οι νεώτεροι το ξέρουν πια ως Μύλοι Λούλη Α.Ε.

Το   συγκρότημα αυτό είναι σήμερα χαρακτηριστικό βιομηχανικό μνημείο  του χωριού μας και αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του. 

Το 1958 οι αδελφοί Αριστείδης, Λάζαρος και Δημήτρης Σιμιτσής, αφού αγόρασαν την άδεια του μύλου από τους Δ. Καράμπελα και  Κ. Χαλάτση, ξεκίνησαν την ανέγερση ενός μικρού μύλου στο χωριό μας.

Το 1964 ξεκίνησε σταδιακά η επέκτασή του κτιρίου και ο εκσυχρονισμός του Μύλου, που ολοκληρώθηκε το 1970, ανεβάζοντας την παραγωγή στους 50τόνους ανά 24ωρο.

Το 1980 οι αδελφοί Σιμιτσή διπλασιάζουν τη δυναμικότητα του Μύλου επεκτείνοντας παράλληλα τις κτιριακές του εγκαταστάσεις, με αποτέλεσμα η παραγωγή να φτάνει τους 100 τόνους ανά 24ωρο.

Παράλληλα ολοκληρώνεται και η κατασκευή μεταλλικών σιλό σίτου χωρητικότητας 12.000 τόνων. 

Την περίοδο 1977-1982 ο Μύλος πραγματοποιεί σημαντικές εξαγωγές στο Βιετνάμ,την Σοβιετική Ένωση και την Αίγυπτο.

Το 1993, λόγω οικονομικών προβλημάτων, η εταιρία διακόπτει τη δραστηριότητά της.

Το Ιούλιο του 1995 ο Μύλος αυτός εξαγοράζεται από την εταιρία Λούλη.

Ομάδα Ποδοσφαίρου Δημ. Σχ. Ποδοχωρίου

Μεγάλη επιτυχία για την Ομάδα Ποοδοσφαίρου του Δημ. Σχολείου του χωριού μας, αφού διακρίθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά καταλαμβάνοντας την δεύτερη θέση μεταξύ δεκατεσσάρων ομάδων των Δημοτικών Σχολείων του Δήμου Παγγαίου. Πέρυσι στην ίδια διοργάνωση είχε κατακτήσει την πρώτη θέση.

Στα προκριματικά του Β' Ομίλου που διεξήχθησαν στις 2 και 3 Μαϊου κατέλαβε την δεύτερη θέση (15 β.) , πίσω από το Δ.Σ. Αμισιανών(16 β.) από το οποίο έχασε (1-3), αλλά επιβλήθηκε των Δημοτικών Σχολείων Μελισσοκομείου(6-1), Παλαιοχωρίου(6-0), Οφρυνίου(5-0), 1ου Νεάς περάμου(4-0) και 2ου Ελευθερούπολης(2-0). Την βαθμολογία και των δύο ομίλων μπορείτε να δείτε εδώ.

Στα προημετελικά βρέθηκε αντιμέτωπο με το Δ.Σ. Κοκκινοχώματος το οποίο κέρδισε με σκορ 5-4 με μεγαλη ανατροπή, αφού το Σχολείο μας βρέθηκε να χάνει με 0-3.

Στα ημιτελικά βρέθηκε αντιμέτωπο με το 3ο Δ.Σ. Ελευθερούπολης και μετά από έναν επεισοδειακό αγώνα με μεγάλες ανατροπές, κέρδισε στα πέναλτυ 5-4. Ο κανονικός αγώνας έληξε 4-4, με το Σχολείο μας αρχικά να προηγείται δύο φορές 2-0 και 3-2, αλλά βρέθηκε να χάνει 3-4 και να ισοφαρίζει κυριολεκτικά στο τελευταίο δευτερόλεπτο. 

 

Στον ΜεγάλοΤελικό, στις 24 Μαϊου η ομάδα του Σχολείου μας αγωνίστηκε με το Δημ. Σχολείο Αμισιανών. Παρά την  πολύ καλή προσπάθεια των παιδιών (1-2) στο ημίχρονο, τελικά  ηττήθηκε  (2-5) από το ανώτερο αγωνιστικά Δημ.Σχολείο Αμισιανών.

Και η καλύτερη φάση του αγώνα νικητές και ηττημένοι μια αγκαλιά...

Η σφαγή των Κερδυλίων

Εικοσιπέντε χιλιόμετρα δυτικά του Στρυμώνα βρίσκεται το χωριό Νέα Κερδύλια. Πριν από 74 χρόνια, στις 17 Οκτωβρίου 1941 εκεί έγινε η πρώτη μαζική σφαγή Ελλήνων από τους Γερμανούς σε ελληνικό έδαφος.
Την ημέρα της εκτέλεσης,  εκτός από του κατοίκους του μαρτυρικού χωριού, έτυχε να εμπλακούν και κάτοικοι του Ποδοχωρίου. Η γυναίκα του  Κώστα Παπακωνσταντίνου με τα παιδιά της, ο Κώστας Συρόπουλος, αλλά και η Ελένη Καραπέδη, γυναίκα του Μαργαρίτη Σαμαρά, με τα 4 παιδιά της. 
Για τους δύο πρώτους την ιστορία κατέγραψε ο  Κώστας Κωνσταντάρας, στο βιβλίο του "Αγώνες και Διωγμοί" σελίδες 55 έως 61, όπως θα δούμε στην συνέχεια.
Για την οικογένεια Σαμαρά, υπάρχουν προσωπικές μαρτυρίες των Γιάννη και Μανώλη Σαμαρά (εντεκάχρονοι τότε) που είχαν εκτοπιστεί οικογενειακώς και ζούσαν στα Πάνω Κερδύλια. Το πρωί της σφαγής ανάμεσα στους συγκεντρωμένους προς εκτέλεση βρέθηκε και ο εννιάχρονος αδερφός τους Σωκράτης Σαμαράς, τυλιγμένος με μια κουβέρτα, αλλά τον τράβηξε την τελευταία στιγμή ο αδερφός του Γιάννης και τον έσωσε από την εκτέλεση.
 
"Αγώνες και διωγμοί" σελ. 55 έως 61. ΤΑ ΚΕΡΔΥΛΙΑ 
 
"Αμέσως μετά τις σφαγές στην Ανατολική Μακεδονία, πήραν οι Γερ­μανοί απ' τους Βουλγάρους τη σκυτάλη της βαρβαρότητος και την πέρασαν δυτικά του Στρυμόνος, όπου εξόντωσαν τους κατοίκους στα Κερδύλια κι έκαψαν όλα τα σπίτια του μικρού χωριού, του οποίου τα ερείπια φαίνονται και σήμερα (ημερομηνία γραφής του βιβλίου πριν το 1964),  πάνω στη λοφοσειρά, βορειοδυτικά της  Αμφιπόλεως.

Η φωτιά, που έκαψε τα Κερδύλια στις 17  Οκτωβρίου 1941, έκαψε και τις τελευταίες ψευδαισθήσεις περί «γερμανικής συμπάθειας» και από κει πέρασε κατόπιν από ράχη σε ράχη και ρήμαξε ολόκληρη την ύπαιθρο της ηρωικής μας χώρας.  Όπως είναι γνωστό, σε πολλές ορεινές περιοχές εμφανίστηκαν αμέ­σως μετά την Κατοχή πλιατσικολόγοι και λησταί, που γύριζαν πάνοπλοι και έκαναν ληστείες και φόνους.

Μετά την επίθεση κατά της Ρωσίας, τρεις νέοι με αριστερά φρονή­ματα, ο Λασσάνης (δάσκαλος Γκένιος), ο Διπλαράκος (Αλεξανδρίδης Τέος) και ο Μιχάλης (Χρήστος Στεφανούδης) αποφάσισαν να κάμουν αντίσταση και να ξεκαθαρίσουν τα κακοποιά στοιχεία. Έκαμαν έκκληση κι αφού μαζεύτηκαν αρκετά  παλληκάρια έστησαν το λημέρι τους στο όρος Κερδύλια. 

Στο προελασίτικο αυτό τμήμα, που πήρε το όνομα «Οδυσσεύς Αν­δρούτσος», εντάχτηκαν και δυο Νεοζηλανδοί, έστειλε δε το Κομ. Κόμμα απ' τη Θεσσαλονίκη για να το καθοδηγήσει, τον Τζανή, αυτόν που έπιασαν οι Βούλγαροι αργότερα στο Παγγαίο κατόπιν προδοσίας του κτηνοτρόφου Τσιάκαλου και τον εξετέλεσαν μαζι με το Μπάρμπα και άλλα κομμουνι­στικά στελέχη, στις 6 Όκτωβρίου 1941. 

Απ' τα Κερδύλια είχαν καταταχτεί στό τμήμα αρκετά παλληκάρια, όπως ο Λιάμτσος, ο Μιχαλούδης και ό Χρήστος Στεφανούδης, που πιάστη­κε και κρεμάστηκε άπ' τους Γερμανούς, τους οποίους έβρισε όταν τον βα­σάνιζαν και κράτησε στάση ήρωος. Το αντάρτικο συγκρότημα έκαμε γνωστή την παρουσία του κυρίως με τον αφοπλισμό των σταθμών Χωροφυλακής, τον οποίον ενήργησε το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου σε χωριά τής Δυτικής πλευράς του Στρυμόνος.

Μισή ώρα έξω απ' το χωριό, στη Μονή Καρακάλου, έμεινε ένας γέ­ρος Καλόγηρος μαζί  με τον υπάλληλο του. Μιά νύχτα ένας ένοπλος πήγε για ληστεία και αφού σκότωσε στην αυλή τον υπάλληλο, μπήκε μέσα και ζήτησε τα χρήματα απ' τον Καλόγηρο, αλλά αυτός τον χτύπησε με τσεκούρι στο κεφάλι και κατόπιν κατέβηκε στη γέφυρα του Στρυμόνος κι ανέφερε τα διατρέξαντα στο Ελληνικό Φυλάκιο. Απόσπασμα από χωροφύλακες ακολουθώντας τα ίχνη του αίματος βρήκε σε μια σπηλιά το όπλο και το καπέλο του ληστή και κατόπιν οι Γερμανοί τον έπιασαν στην Ευκαρπία, όπου νοσηλευόταν απ' το γιατρό Φυλακτό. Τον πήραν μαζί τους κι όταν τον ανέκριναν, τους έδωσε αρκετά ονόματα κατοίκων, που ενίσχυαν τους αντάρτες με τρόφιμα.

Ύστερα απ' την κατάθεση του, πήγε ένας γερμανικός λόχος την Κυριακή 12 Οκτωβρίου και με τον κατάλογο στο χέρι έπιασαν οι κατακτηταί όσους βρέθηκαν στο χωριό κι έκαψαν τα σπίτια των υπολοίπων.

Εν τω μεταξύ, οι Γερμανοί πληροφορήθηκαν ότι επί 4ης Αυγούστου, χάρη στον φαλαγγάρχη της ΕΟΝ Τσάγκα, οι περισσότεροι Κερδυλιώτες χα­ρακτηρίστηκαν Κομμουνισταί και πήραν την απόφαση για την ολοκληρωτι­κή καταστροφή του.

Μέσα σ' ένα απ' τα 30 σπίτια, που έκαψαν την Κυριακή, ήταν και η  προσφυγική οικογένεια απ' το Ποδοχώρι, του Κώστα Παπακωνσταντίνου, αρχηγού ανταρτικής ομάδος στο Παγγαίο. Η γυναίκα του Παπακωνσταντίνου ειδοποίησε το συγχωριανό της Κώστα Συρόπουλο στο γειτο­νικό χωριό Καστρί να την πάρει με τα παιδιά της απ' τα Κερδύλια και να την μεταφέρει για ασφάλεια σε άλλο μέρος. 

Πήρε ο Συρόπουλος ένα γαϊδουράκι και τράβηξε για τα Κερδύλια, χωρίς να ξέρει ότι στο πρόσωπο της συγχωριανής του ήταν η μοίρα του τραγικού χωριού, πού τον καλούσε να παραχώσει τους νεκρούς και να στήσει σταυρούς με ξυλαράκια στον ομαδικό τάφο.

Τον αφήνουμε να περάσει ανυποψίαστος μέσα στο γερμανικό κλοιό, για να μας αφηγηθεί με τα δικά του λόγια την τραγωδία των Κερδυλίων. 

«Από αντίκρυ είδα μια κίνηση γυναικόπαιδων, αλλά λόγο του ότι δεν είχαν ακόμη αρχίσει τα μετέπειτα εγκλήματα των Γερμανών τράβηξα για τον προορισμό μου ανύποπτα. Σε απόσταση 300 μέτρων αντελήφθηκα 2 Γερμανούς που καιροφυλακτούσαν πίσω απ' τους θάμνους, αλλά και πάλι δεν έδωσα σημασία. Υπέθεσα ότι πρόκειται για γυμνάσια και τράβηξα το δρόμο μου.

Όταν έφθασα στα 5 μέτρα, πετάχθηκαν μπροστά, μου και με προτεταμένα όπλα μου έδειξαν να προχωρήσω προς το χωριό και μέχρις ότου να φθάσουμε, περάσαμε άλλες δυο ζώνες κυκλώσεως. Στην άκρη του χωριού ήταν συγκεντρωμένα τα γυναικόπαιδα και μέσα σ' αυτά και η οικογένεια για την οποία πήγαινα και μόλις με είδε η γυναίκα με φώναξε με τ' όνομά μου. Θέλησα να της μιλήσω, αλλά μου υπόδειξαν με νεύματα ότι μου το απα­γορεύουν και συμμορφώθηκα.

Μόλις προχωρήσαμε από κει 100 περίπου μέτρα, τραντάχτηκε ο τόπος απ' τις ριπές ταχυβόλων, πολλών σαν να γινόταν πραγματική μάχη. Βαδίζοντας περίπου άλλα 50 μέτρα συναντώ το δάσκαλο και τον παπά του χωριού, οι οποίοι έτυχε να με γνωρίζουν, γιατί είχα ξαναπεράσει απ' το χωριό τους σαν επαγγελματίας σωφέρ και μου ψιθυρίζει ο παπάς χωρίς να προφέρει το όνομά μου. «Που πας βρε χριστιανέ μου εσύ;». 

Δεν βλέπεις ότι με πάνε;  Πρόλαβα ν' απαντήσω.

Λίγο πιο πέρα απ' το Κοινοτικό Γραφείο συναντήσαμε τον επικεφα­λής γερμανό αξιωματικό, στον όποιο οι στρατιώτες που με συνόδευαν ανάφεραν για τη σύλληψή μου κι αυτός αφού σκέφθηκε λίγο τους μίλησε βια­στικά κι έφυγε.

Τότε οι συνοδοί μου, μου υπέδειξαν να δέσω το γαϊδουράκι σε ένα δέν­τρο που υπήρχε μπροστά στο γραφείο κι ενώ μου μιλούσαν γερμανικά, ταυ­τοχρόνως μου έδειχναν τη σκανδάλη των όπλων τους. Εγώ μη έχοντας συναίσθηση του κινδύνου που διέτρεχα, νόμισα ότι πρόκειται περί συνήθους εκφοβισμού και γέλασα συλλογιζόμενος. «Τέτοιες φοβέρες πόσες και πόσες πέρασα στη ζωή μου». 

Αλλά το δείξιμο της σκανδάλης δεν ήταν εκφοβισμός. Όπως απέδει­ξαν τα παρακάτω γεγονότα, ήθελαν να μου πουν ότι γλύτωσα την εκτέλεση. 

Κατόπιν με παρέδωσαν στο σκοπό του Κοινοτικού Γραφείου κι άνοι­ξε και με έβαλε στο Κρατητήριο. Όταν μπήκα, βλέπω κάμποσους γέρους ά­νω των 70 ετών και ένα νέο δασικό, Ευθυμίου λεγόμενο, οι όποιοι άρχισαν τις ερωτήσεις: Τί ήταν τα πολυβόλα; Τα σκότωσαν τα παιδιά μας; 

Εγώ ήταν αδύνατο να πιστέψω ότι πρόκειται για ομαδικό έγκλημα και προσπάθησα να τους βγάλω απ' το νου αυτή την ιδέα. Εν τω μεταξύ τους μέτρησα. Ήταν 15 γέροι και μαζί με μένα και το δασικό ήμασταν 17. Απ' αυτούς έμαθα ότι 500 περίπου Γερμανοί κύκλω­σαν τα δύο χωριά (Πάνω και Κάτω Κερδύλια)  σε 3 ζώνες απ' τη νύχτα και κατόπιν άρχισαν να φωνά­ζουν να βγουν όλοι απ' τά σπίτια ακόμα και οι λεχώνες και οι άρρωστοι, όλοι ανεξαιρέτως, όπως κι έγινε.

Μόλις συγκεντρώθηκαν, παρουσίασαν αυτούς που πήραν την Κυριακή και μέσα σ' αυτούς και τον καταδότη-ληστή, και διάβασαν διαταγή του Γερ­μανικού Στρατοδικείου ότι είναι καταδικασμένοι σε θάνατο όλοι οι άρρενες και αφήνεται στην κρίση του επικεφαλής λοχαγού ποιούς θα ξεχωρίσει, ανήλικους και γέρους. 

Απαλλακτική ήταν η απόφαση μόνο για το δάσκαλο και τον παπά οι οποίοι σημειωτέον ήταν άνω των 60 ετών. 

Όταν με βάλανε στο κρατητήριο η ώρα ήταν 9 π.μ. Κατά τις 10, το Κρατητήριο γέμισε από καπνό και κινδυνέψαμε από ασφυξία. Άρχισα εγώ τότε να διαμαρτύρομαι και να χτυπώ την πόρτα να μας ανοίξει ο φρουρός. Μας ανοίγουν και βλέπουμε όλο το χωριό φλεγόμενο. Μόνο την εκκλη­σία σεβάστηκαν.

Σε μας, υπέδειξαν να μπούμε στη γραμμή και μας έδωσαν, σε άλλον φτιάρι και σ' άλλον κασμά. Εγώ έλυσα το γαϊδουράκι και έμεινα τελευταίος έξω της γραμμής.

Σε απόσταση περίπου 300 μέτρα απ' το Γραφείο σε ένα βαθούλωμα χωραφιού μόλις μας πήγαν, άκουσα απ' τους πρώτους, θρήνους και βοές και είδα το σωρό των πτωμάτων και ανάμεσα τους παιδιά ανήλικα 13 -14 ετών θερισμένα κυριολεκτικά απ' τα ταχυβόλα. 

Τότε έχασα το ηθικό μου. Ο καθένας άπ' τους γέρους είχε το θύμα του (ένας είχε 4 παιδιά και το γαμβρό του). Έμεινα μόνος γιατί πήραν και το δασικό να τους υποδείξει πού έχει το υπηρεσιακό του περίστροφο και μου υπόδειξαν οι Γερμανοί να σκεπάσω τα πτώματα με χώμα. Και τα σκέπασα όσο μπορούσα.

Στα άνω Κερδύλια βρέθηκαν 120 άτομα μεταξύ των οποίων και ξέ­νοι που έτυχε εκείνο το βράδυ να φιλοξενηθούν στο χωριό όπως ο Μάκος και ο Αντωνιάδης απ' την Κάριανη και άλλοι. Η ίδια τραγωδία συνέβη και στα κάτω Κερδύλια με 95 θύματα, όπου είχαν βρει άλλο νεκροθάφτη. Δηλαδή σύν­ολο 215 εκείνη τη μέρα και χώρια μερικοί άλλοι που πιάστηκαν κι εκτελέ­στηκαν μετά. 

Μόλις τελείωσε το σκέπασμα των πτωμάτων, ήρθε ο Γερμανός διοικη­τής και μου μιλούσε σταυρώνοντας τα χέρια του. Εγώ νομίζοντας ότι θα μου φορέσουν χειροπέδες περίμενα, πλην όμως αυτός συνέχιζε και τελευταία κατάλαβα ότι ζητούσε σταυρό. 

Έσκυψα τότε και πήρα από κάτω δύο ξυλαράκια και έκανα το σχήμα του σταυρού και μου 'πε. «Γιά - Γιά».

Έκανε, βλέπετε, θεάρεστο ανθρώπινο καθήκον και ήθελε να εκπληρώσει και το χριστιανικό καθήκον.

Τότε μάζεψα μερικά ξύλα από εκεί πλησίον και έκανα 5 σταυρούς, που τους έδεσα με σύρματα και τους έμπηξα στο σωρό.

Όταν ξαναήρθε μου έδειχνε το γύρο και το αμπέλι που ήταν σε απόσταση 50 μέτρων. Κατάλαβα τι ήθελε και με τη βοήθεια των γέρων βγάλαμε απ' το αμπέλι σύρματα και πασσάλους και περιφράξαμε το μέρος.

Κατόπιν, ήρθαν ένας ΄Ελληνας ενωμοτάρχης και δύο χωροφύλακες οι οποίοι είχαν την απαίτηση να ξεθάψω τους νεκρούς για να τους μετρήσουν. 

Διαμαρτυρήθηκα λέγοντας ότι είναι αδύνατο να γίνει αυτή η δουλειά και έχοντας την πεποίθηση ότι οι Γερμανοί θα με εκτελούσαν για να μη υπάρχει μάρτυρας του εγκλήματός των, δεν τους υπάκουσα. 

Ήταν η ώρα 2 μετά το μεσημέρι όταν οι Γερμανοί τελείωσαν την πυρπόληση του χωριού. Άφησαν κατόπιν ελεύθερους τους γέρους και  το δασικό.

Ο Γερμανός διοικητής έβαλε τους χωροφύλακες να εξετάσουν την ταυτότητα μου. Κατά σύμπτωση ο ενωμοτάρχης ήταν πριν ένα χρόνο μόνιμος επιλοχίας και υπηρετούσε στην Ελευθερούπολη και γνωριζόμα­σταν έξ όψεως και απάντησε ότι είμαι εντάξει και μ' άφησαν ελεύθερο.

Τα γυναικόπαιδα τα έδιωξαν στα τριγύρω χωριά Καστρί, Αηδονοχώρι, Ευκαρπία, Τράγιλος, Μαυροθάλασσα κι όπου είχε κανείς συγγενείς, πήγε να ακουμπήσει.

Σε λίγες μέρες οι Γερμανοί κάναν επιδρομές στ' άλλα χωριά και μάζευαν τους αριστερίζοντες με καταλόγους, που τους προμήθευαν οι Μεταξικοί και τους έστελναν στη Νιγρίτα.

Εκεί ξεχώρισαν τους νεαρούς Θόδωρο Φαναρτζή και Γεώργιο Χατζηδούκα απ' τη Μαυροθάλασσα, το Μάλαμα Βοζίκη και Δημήτριο Κουφό απ' το Σιτοχώρι και τους τουφέκισαν για εκφοβισμό μπροστά στους άλλους κρα­τουμένους.

Έπειτα απ' όλα αυτά επεκράτησε μεγάλος φόβος στην περιφέρεια Νιγρίτας.

Η ανταρτική ομάδα θεώρησε εν μέρει υπεύθυνο το Μιχάλη, μέλος του   γραφείου της, γιατί διέφυγε ο ληστής που έγινε αιτία της καταστροφής των Κερδυλίων και τον διέγραψε απ' το τμήμα. Καθώς περιπλανιόταν μόνος του  πήγε μια βραδιά να ζητήσει ψωμί στο σπίτι της αδελφής του στο Σιταχώρι, άλλα τον πρόδωσε ο γαμβρός του και οι Γερμανοί τον κρέμασαν και τον άφησαν τρεις μέρες κρεμασμένο σε κοινή θέα. 

Κατόπιν έφυγαν απ' τα Κερδύλια 10 αντάρτες μαζί με τους Νεοζηλανδούς και πέρασαν στη Χαλκιδική.

Οι υπόλοιποι παρέμειναν στην περιοχή κι έβγαζαν κάρβουνα για να ζήσουν, αλλά προδόθηκαν και βρέθηκαν ένα πρωί κυκλωμένοι από αποσπάσματα Ελλήνων χωροφυλάκων. Στή συμπλοκή πιάστηκαν 6 που μεταφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη κι εκτελέστηκαν απ' τους Γερμανούς...».

Κλείνω εδώ την αφήγηση του Κώστα Συρόπουλου, πού τον γνώρισαν τα επόμενα χρόνια οι αντάρτες ως σύνδεσμο  του Αρχηγείου Παγγαίου με την Παμμακεδονική επιτροπή του ΕΛΑΣ και τον είδαν να περνά πολλές φορές απ' τα αρχηγεία των Κερδυλίων και της Χαλκιδικής.

Επειδή ήξερε τα μέρη και ήταν αφοσιωμένος αγωνιστής, βοήθησε πολύ τον ΕΛΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας, ιδιαίτερα το καλοκαίρι 1944, όταν  για μεγάλο διάστημα οι εχθροί του ΕΛΑΣ Γερμανοί, Βούλγαροι και Ταγματασφαλίτες κράτησαν τη δυτική πλευρά του Στρυμόνος κι έκοψαν την επικοινωνία του 26ου Συντάγματος, αφού εξόντωσαν τη διμοιρία φρουράς Στρυμόνος κι έκαψαν τις βάρκες. 

Τότε ο Συρόπουλος με δική του πρωτοβουλία αποκατέστησε το σύνδεσμο δια θαλάσσης κι έκαμε επανειλημμένες διαδρομές απ' την Ιερισσό στις ακτές του Συμβόλου μαζί με τον παράτολμο καπετάνιο του ΕΛΑΝ Χαλκι­δικής Νικόλαο Καφαντάρη απ' το Θεολόγο της Θάσου, αυτόν που κυρίεψε αργότερα Γερμανική τορπιλάκατο κι έπεσε σαν ήρωας κατά τη διάρκεια της μάχης. Το Συρόπουλο επομένως, θα τον ξανασυναντήσουμε κι αργότερα. 

Μετά τον πόλεμο, τα Νέα Κερδύλια χτίστηκαν δίπλα στο δρόμο Θεσσα­λονίκης- Καβάλας μερικά χιλιόμετρα νοτιότερα απ' την παλιά τους θέση. Οι χήρες, όσες ήταν νέες, ξαναπαντρεύτηκαν κυρίως με νησιώτες και η παλιά τραγωδία φαίνεται ξεχασμένη.

Όσοι όμως ταξιδεύουν απ' την Καβάλα για τη Θεσσαλονίκη, πριν πε­ράσουν τη γέφυρα του Στρυμόνος, ρίχνουν το βλέμμα τους προς τα ερείπια του τραγικού χωριού, στην απέναντι κορυφή και θυμούνται τις μηχανοκίνη­τες ορδές των βαρβάρων, που ρήμαξαν τα μέρη μας.

Αλλά μετά τη γέφυρα, η σκέψη τους τραβιέται απ' την παρουσία του πελώριου Λέοντος της Αμφιπόλεως.

Τα ερειπωμένα Κερδύλια και το αρχαίο Μνημείο παίρνουν θέση έκ συμπτώσεως το ένα μετά το άλλο στην παρατήρηση των ταξιδιωτών σαν υπολείμματα δύο διαφορετικών περασμάτων. Ενός αρχαίου πολιτισμού, που λά­τρευε το κάλλος κι απεικόνιζε με συμβολικά αγάλματα την αρετή της ψυ­χής. Και ενός σύγχρονου, που ήθελε τους ανθρώπους της «Αρίας φυλής» σκληρότερους απ' τα σίδηρα των μηχανών του και με ψυχή πιο μαύρη απ' τα ερείπια που άφηνε στο πέρασμά του."

 

"Γιαννούσια 2015" - Ιωάννης Γιαννούσης

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποδοχωριτών Θεσσαλονίκης "Η Ραχώνα" διοργανώνει για πρώτη φορά Λαϊκούς Αγώνες Δρόμου, το 1982. Οι αγώνες γίνονται ανήμερα του Αγίου Γεωργίου και  έχουν αφετηρία  και τερματισμό την πλατεία "Κυπαρίσσι".

Το 1985 ιδρύεται ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποδοχωρίου "Η Πρόοδος" και αναλαμβάνει την διοργάνωση των αγώνων, τους οποίους το 2003 μετονομάζει  σε  "Γιαννούσια" στην μνήμη του Ιωάννη Γιαννούση.

Στην συνέχεια οι αγώνες αλλάζουν  ημερομηνία τέλεσης - σε εργάσιμη για τα σχολεία ημέρα - και διευρύνονται με την συμμετοχή μαθητών του Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου Ποδοχωρίου. 

Τα τελευταία χρόνια οι αγώνες διευρύνονται ακόμη περισσότερο, αρχικά με την συμμετοχή του Δημοτικού Σχολείου Ακροποτάμου, και στην συνέχεια με την συμμετοχή  των Δημοτικών  Σχολείων από όλο τον Δήμο Παγγαίου.

Ο Ιωάννης Γιανούσσης, γεννημένος το 1929 στο Ποδοχώρι, υπήρξε δραστήριος νέος στο χώρο του πολιτισμού και του αθλητισμού. Το  1954 ιδρύει την ποδοσφαιρική ομάδα "Ελπίς" Ποδοχωρίου και διοργανώνει Λαϊκούς Αγώνες Δρόμου. Πρωτοστάτησε στην δημιουργία χορωδίας. Διοργάνωνε επίσης τουρνουά ποδοσφαίρου και χοροεσπερίδες, μιας και εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν οργανωμένα πρωταθλήματα ποδοσφαίρου. 

Δυστυχώς όμως έφυγε από την ζωή το 1960, σε ηλικία μόλις 31 ετών, αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στο χώρο του αθλητισμού και του πολιτισμού για το Ποδοχώρι. Η μετονομασία των Λαϊκών Αγώνων σε "Γιαννούσια" είναι το ελάχιστο που θα μπορούσε να γίνει στην μνήμη του.

Το Ποδοχώρι το 1104 μ.χ.

Κατά  την βυζαντινή περίοδο το Ποδοχώρι αναφέρεται σε περιουσιακό κατάστιχο της Μ. Ιβήρων: "...τόπος εν ώ κτήματα από της ενορίας του Λοικοσχείσματος εις το χωρίον Ποδογόριανους..."

Για τα ίδια κτήματα κάνει λόγο το πρακτικό του «Σεβαστού Ιωάννη Κομνηνού», που συντάχθηκε τον Ιανουάριο του 1104, κατά «βασιλικήν πρόσταξιν», υπέρ της Μονής Ιβήρων, του τότε βυζαντινού αυτοκράτορα, Αλεξίου 1^ου Κομνηνού,  στο οποίο μνημονεύεται  το χωριό Οβηλός και αναφέρονται «τα δίκαια των Ποτγοριάνων», δηλαδή τα κτήματα των κατοίκων του Ποδοχωρίου, τα οποία δεν ανήκαν στο κτήμα της Μονής Ιβήρων, την εκκλησία της υπεραγίας Θεοτόκου του Γενέση: 
«... προάστειον ο Οβηλός, ου ο περιορισμός έστιν ούτως. Άρχεται από του ρύακος της Κνένζας του κατερχομένου από του βουνού, κρατεί το αυτό ρυάκιον κατ’ ευθείαν, απέρχεται προς δυσμάς κλείων τα σπήλαια έσωθεν του περιοριζομένου, κάμπτει προς μεσημβρίαν και εξέρχεται τον δρόμον, περικόπτει τον αυτόν δρόμον και απέρχεται κατ’ ευαθείαν και ακουμβίζει τον δρόμον των Κουντούρων. Είτα κλίνει προς ανατολάς, κρατεί τον αυτόν δρόμον, περά το ρυάκιον το κατερχόμενον από του ρύακος του Οβηλού, ανέρχεται έως της λιθοσωρέας και του εκείσε ευρεθέντος εσφραγισμένου λιθίου λαυράτου, βαδίζει ομοίως τον αυτόν δρόμον, διέρχεται την σελλάδα και την στεφανέαν πέτραν, πάλιν βαδίζει ομοίως τον αυτόν δρόμον έως του διστράτου, καταλιμπάνει τον αριστερόν δρόμον, κρατεί τον δεξιώτερον, βαδίζει ομοίως δι’ όλου αυτού του δρόμου έως του λιθίνου λαυράτου του ισταμένου πλησίον του δρόμου του Γράτου, εν με τω προς την στράταν αποβλέποντι μέρει αυτού ευθύνον, εν δε το έσωθεν του περιοριζομένου στρογγύλον, καταλιμπάνει τον δρόμον, κλίνει προς άρκτον, ανέρχεται δι’ όλου δεξιώτερον, περικόπτει τα πρινωτά και πετρωτά, διαιρών δεξιά μεν τα δίκαια των Ποτγοριάνων, αριστερά δε τα περιοριζόμενα και ακουμβίζει εις τα πρόποδα του βουνού, ένθα και σταυρός ευρέθη εν ριζιμαία πέτρα εγκεχαραγμένος. Απ’ εκείσε ανέρχεται επ’ ίσης τον βουνόν εών αριστερά την καθέδραν του περιοριζομένου χωρίου και την εκκλησίαν της υπεραγίας Θεοτόκου του Γενέση και ανέρχεται εις τας κορυφάς των βουνών, περά το λαγκάδιον της Κνεσόβας, διέρχεται τα παλαιομάνδρια και ανέρχεται εις τον αυχένα του βουνού, βαδίζει δι’ όλης της κορυφής και ακομβίζει εις το ακρόβουνον εις την αρχήν του ρύακος της Κνένζας, αποδίδει ένθα και ήρξατο».

Επίσης σε ψευδοχρυσόβουλο του Ιωάννου ΣΤ΄ Καντακουζηνού  αναφέρεται ότι η Μ. Ιβήρων είχε στην Ποδογόριανη ναό της υπεραγίας της Θεοτόκου της Πορτατήσης (Actes  d' Iniron,496).

Πηγή:http://lymperakis-theodoros.blogspot.gr/2014/12/blog-post_31.html
                Καραθανάσης, Ε. Α. (2002). Ο Κόλπος του Ορφανού και η περιοχή του.